Farklı endüstriyel sektörlerde, farklı meslekleri barındıran iş alanlarında, birçok işçi el-kol veya vücut titreşiminden dolayı maruziyet yaşamaktadır. Titreşimle çalışanlarda İş Sağlığı ve Güvenliği yasal ve sosyal güvenlik anlamında da ayrıca ele alınmış ve önlemlerde bu esaslara göre düzenlenmiştir.
Sürekli titreşime maruz kalmaktan kaynaklanan riskleri ortadan kaldırmak için yapılan araştırmalar, çok maliyetli olmayan kontrol yönetim sistemleri oluşturulması ile tehlikelerin kontrol edilebileceğini göstermiştir.
Titreşimle Çalışanlarda İş Sağlığı ve Güvenliği
İş yerinde titreşim maruziyeti nasıl gerçekleşir?
İş yerinde titreşim tehlikeleri farklı şekillerde ortaya çıkmaktadır. Sadece el-kol, bedenin bütünü titreşim etkisiyle bir takım rahatsızlıkları ortaya çıkarabilir.
El kol titreşimi
Elde tutulan alet ve ekipmanlardan kaynaklanan yüksek düzeyde titreşime düzenli olarak maruz kalmaktan kaynaklanır. Taşlama veya kesme işlemleri sırasında malzemelerin temas halinde tutulmasından da gerçekleşebilir.
- Öğütücüler
- Parlatıcılar
- Kıvırıcılar
- Motorlu testereler
- Elektrikli matkaplar ya da
- Yol kesiciler
Titreşimi ile kas veya eklemler zarar görebilir. Alet veya malzemelerden ellere ve kollara iletilen titreşim, el kol titreşim sendromu olarak adlandırılan duyusal sinirlere etki edecektir.
Beyaz parmak
Bu, titreşen aletlerle temas sonucu el ve parmaklardaki dolaşım sisteminin zarar görmesi sonucu oluşan bir durumdur. Semptomları ise
- Karıncalanma
- Uyuşma
- Parmaklara beyazlatma görünümüdür.
Sendrom gerçekleştikten sonra, etkilenen parmaklara kan dolaşımı geri geldiğinde ağrılı, kırmızı ve zonklama yaşanabilir. Bu semptomlar, özellikle soğuk havalarda sürekli titreşime maruz kalındığında daha şiddetli veya sık hale gelebilir. Bu da sonunda kalıcı sakatlığa yol açabilir.
Tüm vücut titreşimi
Tüm vücut titreşimi, titreşen bir yüzey üzerinde oturmak, ayakta durmak veya uzanmaktan kaynaklanır. Bu durumda yaşanabilecek semptomlar ise;
- Baş ağrısı
- Yol tutması
- Kronik sırt ağrısı
- Mide sorunları
- Uyku veya görme bozukluklarıdır.
Araçların arazide kullanılması sarsıntı ve sarsılma riskini artırır. Bu nedenle inşaat makinaları ya da araçları, tarım makineleri veya taş ocağı araçları gibi ağır makina ve araçları kullanan çalışanlar özellikle risk altındadır. Ayaklardan alınan titreşim, kaya kırıcı gibi sabit tesislerin platformları üzerinde duran çalışanlar için de sorun olabilir.
Titreşimle Çalışanlarda İş Sağlığı ve Güvenliği Önlemleri
- Risk değerlendirmesi yapılmalı
- Gerekli ölçümler gerçekleştirilmeli ve gerekirse sorunlu olan noktalar iyileştirilmeli
- Sağlık gözetiminde bulunmalı
- İşçiler dinlenmeli veya önerileri dikkate alınmalı
- Mesai saatleri kişilerin maruziyet durumlarına göre düzenlenmelidir.
Titreşimle çalışanlarda maruz kalma süresi nedir?
El-kol titreşimi için;
- 8 saatlik çalışma süresi için günlük maruziyet sınır değeri: 5 m/s2.
- 8 saatlik çalışma süresi için günlük maruziyet eylem değeri: 2,5 m/s2.
Bütün vücut titreşimi için;
- 8 saatlik çalışma süresi için günlük maruziyet sınır değeri: 1,15 m/s2.
- 8 saatlik çalışma süresi için günlük maruziyet eylem değeri: 0,5 m/s2.
El/kol veya Vücutta Titreşim Hasarı Tespit Edildiğinde Ne Yapılır?
Sağlık gözetiminde bir çalışanın mekanik titreşime maruziyetinin sonucu bir rahatsızlığının var olduğu veya sağlığının olumsuz etkilendiğinin tespit edildiği hallerde;
- Çalışan; doktor veya yetkili kişi tarafından bilgilendirilmelidir.
- İşveren sağlık gözetiminin sonuçları hakkında bilgilendirilmelidir.
İşveren ise;
- Titreşimi risk değerlendirmesini gözden geçirmelidir.
- Maruziyetten kaynaklanan riskleri ortadan kaldırmak ya da azaltmak
- için alınan önlemleri gözden geçirmelidir.
- Nitelikli kişilerin veya yetkili kişi veya kurumların tavsiyeleri dikkate almalıdır.
- Benzer işleri yapan veya titreşime maruz kalan çalışanların da sağlık durumunu gözden geçirilmelidir.
Daha fazla bilgi veya yasal gereklilikler için ÇSGB‘nin yönergesine de göz atabilirsiniz. Kişisel maruziyet ölçümü yazımız için tıklayınız.
