Doğru kullanıldığında, merdivenler kısa süreli işlerde kolaylaştırıcı roldedir ve tehlikeli değildir. Ancak, yüksekten düşmelerin dörtte birinden fazlası merdivenlerden kaynaklanmaktadır. Hatta kimi zaman ölümcül yaralanmalara da neden olmaktadır. Merdiven güvenliği konusunda bazı kurallara uyulması halinde bu konuda yaşanan kazalarda elbette asgariye inecektir.
Merdiven Güvenliği Nasıl Sağlanır?
Merdivenler, özellikle çalışma alanlarında günlük erişim ekipmanlarının en önemli parçalarından biridir. Genel İSG istatistiklerine göre yüksekten düşme kazalarının dörtte biri merdivenden düşme olarak gerçekleşiyor. Bu ciddi bir rakam. Peki ne yapılabilir? Merdiven, özellikle merdiven kullanırken çok yüksekte olduğunuzu düşünmeyebilirsiniz. Ama her zaman düştüğün mesafe değil, nasıl düştüğün de önemlidir. Yükseklik ne olursa olsun, yer seviyesinin üzerindeki her türlü çalışma yüksekte çalışmadır.
Yüksekte Çalışma Yönetmeliği, yüksekte çalışmayı ve merdivenler de dahil olmak üzere erişim ekipmanlarını kapsar. ÇSGB Uygulama klavıuzu için tıklayın. İş Ekipmanlarına yönelik hazırlanan yönetmelik elbette merdivenleri de kapsar.
Merdiven Güvenliğinde Alınacak Önlemler
- Gerekmedikçe merdiven kullanmayın
Doğru ekipman eğer merdiven değilse bu ekipman yerine yapacağınız işe uygun araç kullanın. İskele ve platformlar bu araçların bazılarına örnek olarak verilebilir.
- Kısa Süreli Erişim İçin Merdivenleri Kullanın
Merdivenleri yalnızca kısa süreli işler için kullanın. Merdivenler erişim ekipmanıdır, çalışma platformları değildir. Bu nedenle, merdivenden çıkmak yerine, çalışma platformuna ulaşmak için merdivenleri kullanmalısınız. Unutmayın, merdivende düşme koruması, önleme veya kenar koruması yoktur.
- Merdivenleri Sabit Yüzeylerde Kullanın
Merdiveni koyduğunuz yüzeyin sabit olduğundan ve merdivenin ağırlığınızı taşıyabileceğinden emin olun. Merdiveninizin sağlamlığı, yerleştirildiği yüzeyin sağlamlığına bağlıdır. Yüzeyler düz ve kullanım sırasında merdiveni güvenli bir şekilde tutacak kadar güçlü olmalıdır.
- Merdivenleri Güvenli Yerlerde Kullanın
Merdiven kullanmadan önce alanın güvenli olup olmadığını kontrol edin. Merdivenler, bakım gibi kısa süreli işler için genellikle geçicidir. Rutin geçiş ortamında iseniz çevreniz için de önlem alın.
- Merdiveni Doğru Açıda Açın
Merdivenleri doğru bir açıyla konumlandırın. Tam açın.
- Merdiven Kurulumunu İnceleyin
Yeni bir konumda kullanmadan önce merdiveni doğru monte ettiğinizden emin olun. Merdiveni nerede kullanırsanız kullanın, kullanmadan önce konumunun kontrol edilmesi gerekir.
- Üç Temas Noktası Tutun
İlk 3 basamakta çalışmayın. Merdivenleri tırmanırken veya inerken iki elinizi de kullanmanız gerekir.
- Merdiven Sınırlarını Bilin
9 metrenin üzerindeki işler için tek merdiven kullanmayın.
Merdiven Denetimi Nasıl Yapılır?
Genel olarak tüm işyerlerinin vazgeçilmez iş ekipmanlarından biri olan merdivenler her kullanımdan önce kontrol edilmelidir. Peki, merdiven denetimi nasıl yapılır? Kısaca aktaralım. Genel güvenlik söz konusu olduğunda merdivenler önemli miktarda risk taşır. Bir merdiven kullanıldığında kullanıcının o merdivenden düşme riski yüksektir. Doğru merdiveni seçmek, merdiveni her kullanımdan önce incelemek ve arızalı merdivenleri kullanımdan kaldırmak, bu riski azaltmanın yollarıdır.
Merdiven Güvenliği İçin Denetim Nasıl Yapılır?
Merdivene çıkmayı planladığınız her seferde merdiven muayenesi yapmalısınız. Kontroller daima kullanımdan önce tamamlanmalıdır. Merdiven muayeneleri, merdiven düştükten ya da devrildikten hemen sonra da yapılmalıdır.
Herhangi bir genel kullanım uygulamasında, tüm kullanıcıların kullanımdan önce uyması gereken merdiven inceleme gereksinimleri vardır.
Merdiven Basamakları
Merdivene basmadan önce gevşek, hareketli, kırık veya eksik merdiven basamakları veya basamakları olup olmadığına bakın. Merdiven basamakları veya basamakları oluklu olmalı, çukurlu olmalı, kaymaya dayanıklı malzemeyle kaplanmalı veya kaymayı en aza indirecek şekilde işlenmelidir.
Merdiven Yan Korkulukları
Merdivenin kullanımının güvenli olmadığını gösteren çatlak, gevşek veya kırık yan korkulukları kontrol edin.
Merdiven Ayakları veya Tabanı
Tüm portatif merdivenlerde güvenlik ayakları bulunmalıdır. Genellikle kauçuk olan bu ayaklar, çalışırken zemini kavramak ve merdivenin kaymasını önlemek için konumlandırılır.
Bağlantı Materyalleri
Cıvatalar, vidalar, perçinler ve çivilerin tümü sıkı ve iyi durumda olmalıdır. Keskin noktaları kaldırın veya kapatın.
Temizlik
Merdivende yağ, kimyasal ve benzeri yabancı akıntıların olup olmadığı kontrol edilmelidir.
Merdiven Üreticisi
Bir merdivenin nerede ve ne zaman kullanılabileceğinden emin değilseniz, kullanmadan önce daima üreticiye danışın.
Örneğin, aşındırıcı veya kimyasal bir ortamda bir merdiven kullanmanız gerekiyorsa, öncelikle koşullara uygun merdiveni seçtiğinizden emin olmak için üreticiye danışın.
Merdiven Güvenliği Ek Denetim
Yukarıdaki inceleme gerekliliklerine ek olarak, basamaklı merdiven kullanıyorsanız kendinize şunları sormayı unutmayın:
- Menteşeler sıkı mı?
- Menteşe ayırıcılar düz mü?
- Menteşe ayırıcılar düzgün çalışmayı durduruyor mu?
- Açılma aparatı merdiveni açık konumda güvenli bir şekilde tutacak mı?
- Bu sorulardan herhangi birine hayır cevabı veriyorsanız merdiven asla kullanılmamalıdır.
Uzatma Merdivenleri İçin Ek Denetim
Yukarıdaki inceleme gerekliliklerine ek olarak uzatma merdiveni kullanıyorsanız şunları kontrol ettiğinizden emin olun:
- Kilitler kırılmaz, bükülmez veya bükülmez ve hepsi düzgün çalışır durumda mı?
- Halatta aşınma, yıpranma veya kesilme belirtileri var mı?
- Hareketli parçalar, takılma veya gereksiz oynama olmadan çalışıyor mu?
- Kilitlerin, tekerleklerin, makaraların ve diğer hareketli parçaların tüm yatakları yeterince yağlandı mı?
- Bu sorulardan herhangi birine hayır cevabı veriyorsanız merdiveni de kullanmamalısınız.
Merdiven denetimi sırasında hasar görülürse; merdiven kullanılmamalıdır.
Geçici onarımlar ve hızlı düzeltmeler uygun değildir. Merdivenlerin düşme, yaralanma ve hatta ölüm riskinin yüksek olduğu göz önüne alındığında, herhangi bir hasar belirtisi merdivenin kullanımdan kaldırılması için yeterlidir.
Hasar keşfederseniz:
- Kullanılmaması gerektiğini belirtmek için merdiveni derhal bir “Tehlike” etiketiyle etiketleyin.
- Merdiven hazırlanabilirse en kısa sürede uygun şekilde onarın.
- Tamir mümkün değilse merdiveni atın veya derhal imha edin.
Hangi Merdiven Ne Zaman Kullanılır?
Hangi merdiven tipinin ne zaman ve nerede kullanılacağını bilmek güvenlik açısından kritik öneme sahiptir.
Basamaklı Merdivenler
Stabil kullanımın garanti edildiği iç mekan kullanımı için uygundur. Ancak, yükseklikleri sabit olduğundan çok yüksek görevler için kullanılmamalıdır. Üst kapağa veya ikinci en yüksek basamağın ötesine tırmanmak dengesizliğe ve düşmelere yol açabilir.
Uzatma Merdivenleri
Açık havada yüksek yerlere ulaşmak için mükemmeldir. Risk, doğru açıda sabit bir yüzeye yaslanmaları gerektiği gerçeğinde yatmaktadır. Sabit olmayan bir zeminde veya yanlış bir açıda uzatma merdiveni kullanmak, merdivenin kayması veya yana doğru devrilme riskini artırır.
Platform Merdivenler
Uzun süreli görevler için en yüksek konfor seviyesini sunar. Eklenen dengeye rağmen, rayların ötesine uzanmak yine de tehlikeli bir denge kaybına yol açabilir. Basamaklı merdivenler gibi, platform merdivenler de sabit yükseklikleri nedeniyle çok yüksek görevler için kullanılmamalıdır.
İş İçin Doğru Merdiveni Seçmek
Bir görev için doğru merdiveni seçmek, ulaşmanız gereken yüksekliği, görevin süresini ve çalışma ortamını göz önünde bulundurmayı gerektirir. İşte birkaç ipucu:
- Görevi değerlendirin
Yüksekliği ve görevin uzun süre serbest el gerektirip gerektirmediğini göz önünde bulundurun.
- Çevreyi kontrol edin
İç mekanda mı yoksa dış mekanda mı çalışacaksınız? Zemin düz ve sabit mi?
- Yüksekliği göz önünde bulundurun
Merdivenin, üst basamaklara çıkmadan veya aşırı uzanmadan işinize rahatça ulaşabileceğiniz kadar yüksek olduğundan emin olun.
- Önceliğinizi dengede tutun
Eğer yapacağınız iş sabit bir el veya uzun bir süre gerektiriyorsa, platform merdiven tercih edin.
Merdivende Kontrol Edilmesi Gerekenler
Basamaklar
Tüm basamakların veya basamakların sağlam, güvenli ve kaymaya neden olabilecek herhangi bir maddeden arındırılmış olduğundan emin olun.
Yan Raylar
Herhangi bir çatlak, yarık veya bükülme olup olmadığını kontrol edin. Raylar düz ve sağlam olmalıdır.
Ayaklar
Kauçuk ayaklarda aşınma ve yıpranma olup olmadığını kontrol edin. Dengeyi sağlamak için iyi durumda olmaları gerekir.
Kilitler ve Diğer Bileşenler
Tüm kilitlerin, desteklerin ve diğer bileşenlerin doğru çalıştığından ve iyi durumda olduğundan emin olun.
Merdiven denetimi, merdiven kullanırken yaralanma güvenliği hakkında daha fazla bilgi edinmek istiyorsanız yüksekte çalışma eğitimlerimize katılabilir, işyerinize özel eğitim organize edebilirsiniz. Merdiven güvenliği sadece sanayi, endüstriyel ya da iş yeri alanlarında değil aynı zamanda evler için de dikkate alınmalıdır. Yüksekten düşmeye dair yazımız için tıklayın.
